Analiz ayarları diyalogunda, yönetmelik seçenekleri, yük güvenlik ile ilgili parametreler, temeli ve yapının genelini kapsayan kriterler belirtilir ve değiştirilir. Analiz ayarları diyalogunda bütün parametrelerin varsayılan değerleri vardır ve bu değerler, 1.deprem bölgesi baz alınarak yönetmeliğe uygun kriterlerle düzenlenmiştir. Modelinizin yapısına ve durumuna göre bu ayarları değiştirmeniz uygun olabilecektir. Bu diyalogdaki parametreleri bilmek ve modelinize uygun seçenekleri seçmek siz projecilerin sorumluluğundadır.
Analiz ayarları diyologu ilk kez analiz yaptığınızda ekrana otomatik olarak açılır. Sonraki analizlerde Analiz menüsü altından Analiz Ayarları satırı tıklanarak açılabilir.
Analiz ayarları diyalogunda yer olan seçenekler şunlardır:
Otomatik betonarme dizaynı : Analiz sonrasında yapının betonarme dizaynının program tarafından yapılıp yapılmayacağını düzenleyen parametredir. Normal koşullarda, Türk Deprem Yönetmeliği ve Türk Standartlarına uygun dizayn için bu seçenek işaretli kalmalıdır. Bu seçenekle program, kolon, kiriş, döşeme vb statik elemanların betonarme dizaynını en olumsuz yükleme durumlarına göre otomatik yapar.
Döşeme analizi ve betonarme dizaynı: İşaretlendiğinde program, analiz sırasında sistemdeki kirişli kirişsiz plakların ve dişli döşemelerin analizlerini ve betonarmelerini de otomatik yapar. Ancak çerçeve tasarımı için döşeme analizinin ve betonarmesinin yapılması zorunlu değildir. Analiz süresinin kısalığı önemliyse döşeme analizini daha sonra döşeme analizi butonu ile de yapabilirsiniz.
Temel analizi ve betonarme dizaynı: İşaretlendiğinde program, analiz sırasında sistemdeki tüm temellerin analizini de yapar. Yapı temel etkileşimli analiz yapmıyorsanız, çerçeve tasarımı için temel analizinin yapılması zorunlu değildir. Analiz süresinin kısalığı önemliyse temel analizini en sonda temel analizi butonu ile de yapabilirsiniz.
Rijit diyafram seçenekleri : Yarı veya tam rijit diyafram seçeneklerinden birini seçebilirsiniz.
Tam rijit diyafram seçeneği ile kat düzleminde döşemeler tam rijit diyafram olarak çalışırlar ve diyafram yatay yükleri düğüm noktalarına aktaracak kadar sonsuz rijitdir. Döşemeler modelden bağımsız çözülürler ve döşemelerin yükleri kirişlere sonlu eleman noktalarında dış yük olarak verilir.
Yarı rijit diyafram seçeneği ile döşemeler, yapı ile birlikte çözülürler. Sistem içerinde kubbe, tonoz ve merdiven vb kabuk elemanlar da dahil edilirler. Sonlu elemanlar kirişlere mesnet olarak bağlıdır.
Döşeme dizaynında deprem etkilerini dikkate al : Yarı rijit diyafram çözümünde döşemeler yapı ile birlikte çözülürler ve dolayısıyla deprem etkileri de döşeme elemanlarında mevcuttur. Bu seçenek işaretlenirse döşeme dizaynında depremden oluşan etkiler de dikkate alınır. Düşey yük kombinasyonu ile birlikte deprem kombinasyonları da donatı dizaynında etkin olabilir.
Düşey yükler için rijit diyafram kullan : Tam rijit diyafram kabulünde döşemeler sonsuz rijit elemanlardır ve yatay, düşey tüm yükleri güvenle aktarırlar. Ancak bu seçenek iptal edilirse düşey hesap yapı rijit diyafram olmadan çözülür.
Yönetmelik kontrolleri : 3 boyutlu çerçeve analizi süresince modelin Türk Standartları ve Deprem Yönetmeliği açısından denetlenip denetlenmeyeceğini düzenleyen seçenektir. Normal koşullarda bu seçeneği işaretlemelisiniz.
Eşdeğer yatay yükleri rijit diyaframın merkezine uygula: Bu seçenek işaretlenirse analiz sonucu bulunan eşdeğer yatay kat kuvvetleri, rijit diyaframın ağırlık merkezlerine eksantrisite dikkate alınarak etki ettirilir. Bu seçenek sadece TDY 1975’e göre çözüm yapıldığında etkin hale gelir.
Mod birleştirme yöntemi ile hesaplanan yatay yükleri rijit diyaframa uygula: Bu seçenek işaretlenirse mod birleşitirme yöntemi ile yatay kat kuvvetleri, rijit diyaframın ağırlık merkezlerine eksantrisite dikkate alınarak etki ettirilir. TDY 1997 ve 2007’e göre analiz yapıyorsanız bu seçeneği işaretleyin.
Diyaframda eksantrik moment yüklemesi ile tepki spektrumu çözümünü kullan: Bu seçenek işaretlenirse, elemanların her biri için hesaplanan tepki spektrumu ile dinamik analiz yapılır, kat eksantrisiteleri ayrı bir yükleme durumunda noktasal moment olarak dikkate alınır.
Rijit diyafram kütlelerini diyafram merkezinde yoğunlaştır: Seçenek tepki spektrumu çözümünde etkin hale gelir. İşaretlenirse, dinamik analizde rijit diyaframa ait olan objelerin toplam kütlesi noktasal kütle olarak rijit diyaframın ağırlık merkezinde etki ettirilir, işaretlenmezse her objenin kütlesi kendi konumlarında dikkate alınır.
Bina önem katsayısı: Bina önem katsayısı değeri, binanın kullanım amacına göre deprem yönetmeliğinden okunur ve bu satıra kullanıcı tarafından yazılır. Hesap yöntemi olarak, eski veya yeni deprem yönetmeliği seçimine göre, buraya yazılan değer program tarafından gerektiği şekilde kullanılır.
Yapı tipi katsayısı X, Y: Yapı tipi katsayısı değeri, bina sistemine göre eski deprem yönetmeliğinden okunur ve bu satıra kullanıcı tarafından yazılır. 2007 deprem yönetmeliğine göre bu satırın herhangi bir işlevi yoktur ve eski deprem yönetmeliğine göre hesap yapılacaksa bu parametrenin önemi vardır.
Zemin hakim periyodu sn. (To): Zemin Hakim Periyodu değeri, zemin cinsine göre eski deprem yönetmeliğinden okunur ve bu satıra kullanıcı tarafından yazılır. 2007 deprem yönetmeliğine göre bu satırın herhangi bir işlevi yoktur ve eski deprem yönetmeliğine göre hesap yapılacaksa bu parametrenin önemi vardır.
Taşıyıcı sistem davranış katsayısı (R) X: Taşıyıcı sistem davranış katsayısı değeri, bina türüne göre 1997 veya 2007 deprem yönetmeliğinden okunur ve bu satıra yazılır. 1997 yönetmeliği seçilirse, R katsayısı x ve y yönü için aynı girilmelidir. 2007 deprem yönetmeliğinde X ve Y yönü için farklı R girilebilir.
Taşıyıcı sistem davranış katsayısı (R) Y: Taşıyıcı sistem davranış katsayısı değeri, bina türüne göre 1997 veya 2007 deprem yönetmeliğinden okunur ve bu satıra yazılır. 1997 yönetmeliği seçilirse, R katsayısı x ve y yönü için aynı girilmelidir. 2007 deprem yönetmeliğinde X ve Y yönü için farklı R girilebilir.
Üst rijit bodrum katı numarası X: Yapının X yönü için, bodrum katlarında rijit çevre(bodrum çevre) perdelerinin bulunduğu en üst katı temsil eder. Bu parametre programa Proje Genel Ayarlarında girilir. Buraya girilen kat numarası hangi kattan itibaren (girilen kat dahil) rijit bodrum alınacağını belirler.
Üst rijit bodrum katı numarası Y: Yapının Y yönü için, Bodrum katlarında rijit çevre(bodrum çevre) perdelerinin bulunduğu en üst katı temsil eder. Bu parametre programa Proje Genel Ayarlarında girilir. Buraya girilen kat numarası hangi kattan itibaren (girilen kat dahil) rijit bodrum alınacağını belirler.
Yukarıda altta 2 katta bodrum çevre perdesi dizayn edilmiş bir yapının perspektif görüntüsü görünmektedir. Bu yapının kat tanımı programda “Kat Genel Ayarları” diyalogunda mimari kotlar kullanılarak aşağıdaki şekilde yapılmış olsun:
|
Bu örnekte bodrum çevre perdesi -1 numaralı katın tavanından başladığı için rijit bodrum numarası değeri Proje Genel Ayarlarında -1 olarak tanımlanır. -1 numaralı katın tavanı dahil olmak üzere altta kalan tüm katlar rijit bodrum katı olarak dikkate alınacaktır. Kısacası, rijit bodrumun numarası “Kat Genel Ayarları” diyalogunda hangi kata denk geliyorsa, “Proje Genel Ayarları” diyalogunda o numara yazılır. Deprem yönetmeliği kriterleri bu bildirime göre uygulanacaktır. Kat bilgileri raporunda hangi katların rijit kat tanımına dahil edildiği izlenelenebilir. Bu raporda rijit kat tanımı yapılmış satırlarda Hi sütünu boş(yazısız) görünür. Sistemde rijit bodrum kat tanımı yoksa, alttan olmayan bir katın numarası rijit kat numarası satırına yazılır.
Deprem bölgesi: Deprem bölgesi, farenin sol tuşu ile tıklanarak diyalogdan seçilir. Seçilen deprem bölgesine göre program etkin yer ivmesini belirler. Etkin yer ivmeleri 1997 Deprem Yönetmeliğinde deprem bölgesine göre aşağıda belirtildiği şekilde tablolaştırılmıştır.
1.Deprem Bölgesi Ao=0.40
2.Deprem Bölgesi Ao=0.30
3.Deprem Bölgesi Ao=0.20
4.Deprem Bölgesi Ao=0.10
Mühendis, yukarıda belirtilen etkin yer ivmesi değerleri dışında, istediği bir değeri “Tanımlı Ao” satırına yazarak programda kullanabilir.
Süneklik düzeyi x , y: Bina, süneklik düzeyi yüksek olarak yapılacaksa, yüksek, bina tasarımı Süneklik düzeyi normal olarak yapılacaksa, normal, süneklik düzeyi karma yapılacaksa, karma seçeneği işaretlenir.
1997 yönetmeliği seçilirse, Süneklik x ve Süneklik Y aynı süneklikte seçilmelidir. 2007 deprem yönetmeliğinde X ve Y yönü farklı süneklikte seçilebilir.
Kolon kiriş kesme güvenliğinde konsol ve basit kirişleri dikkate al: Bu seçenek, kolon-kiriş kesme güvenliği kontrolünde basit ve konsol kirişlerin dikatte alınıp alınmayacağı belirtir. İşaretlenirse, bir kenarı boş, diğer kenarı kolona oturan veya bir kenarı kirişe diğer kenarı kolona oturan kirişlerin kolon mesneti, kolon-kiriş kesme güvenliğine girer, işaretlenmezse bu elemanlar kontrole sokulmazlar.
TDY 2.8.5 maddesini temellere uygula :TDY 2.8.5 maddesine göre Vtb<beta*Vt ise tüm iç büyüklükler beta* Vt/Vtb oranı kadar büyütülecektir . Büyütme işlemini üst yapı elemanları için uygulanırken temeller için programda seçeneklidir. Seçenek işaretlenirse büyütme işlemi temellerde de uygulanır, seçenek işaretlenmezse uygulanmaz.
Sünek yapı maddelerini (2.5.2.3, 2.8.5 ve 3.5.2) rijit bodruma uygula: TDY'de uygulanması öngörülen 2.5.2.3, 2.8.5 ve 3.5.2 maddelerinin rijit bodrum kat olarak belirtilen katlarda uygulanıp uygulanmayacağını belirleyen seçenektir. Seçenek işaretlenirse söz konusu maddeler tüm yapının elemanlarına uygulanır. Maddelerin rijit bodrum katlarında uygulanmasını istemediğiniz durumlarda seçeneği iptal edebilirsiniz.
Kabuklar : Sistemde bulunan döşemelerin, merdivenlerin, kubbeler ve tonozların hesaplarında hangi etkilerin dikkate alınacağı belirtilir. Moment, kesme kuvveti ve normal kuvvetlerin hesaplanıp hesaplanmayacağı ayrı ayrı seçeneklerle projeciye bırakılmıştır. Bu seçenekler sitemi 3B çerçeveden incelerken etkendir. Burada işaretlediğiniz değerleri 3B çerçevcede inceleme şansınız vardır. Eğer işaretlemezseniz çerçeve modunda bu değerler hesaplanmadığı için gösterilmezler.
Nonlineer inşaat aşaması hesabı : Datası girilen model için aşamalı inşaat hesabını etkinleştirir.
Her aşamada kat sayısı : Bu seçenekte, her bir aşamada göz önüne alınacak kat sayısını verirsiniz.
Örneğin, 10 katlı bir yapı için bu değeri 1 verirsek:
Zati ve öz ağırlıkların var olduğu aşama için adım sayısı = 1.kat, 2.kat, 3.kat.....8.kat, 9.kat, 10.kat(10.aşama); toplam 10 adımda yükleme...
Duvar ve kaplama yüklerin var olduğu aşama için 10. aşamada yükleme...
Hareketli yüklerin var olduğu aşama 10.aşamada yükleme...
Örneğin, 10 katlı bir yapı için bu değeri 2 verirsek:
Zati ve öz ağırlıkların var olduğu aşama için = 1 ve 2.kat, 3 ve 4.kat......,7 ve 8.kat, 9 ve 10.kat(5.aşama); toplam 5 adımda yükleme...
Duvar ve kaplama yüklerin var olduğu aşama için 5. aşamada yükleme...
Hareketli yüklerin var olduğu aşama 5. aşamada yükleme...
Kat inşaat süresi : Katların inşaat süreleri aynı ise bu satırda, gün olarak katın inşaat(yapım) süresi girilir. Örneğin 10 katlı binada gün sayısını 10 verirseniz, her bir kat 10 günlük süresinde inşaa edilecek demektir. Tüm katların inşaat süresi 10'ar günden 100 gün olacak demektir. Katların inşaat süreleri farklı olacaksa, alt satırda bulunan "Katlarda farklı inşaat süreleri kullan" seçeneğini işaretlenir.
İlk katın(aşamanın) yükleme süresi : İkinci kat inşaatına başlanması için geçecek süre verilir.
Katlarda farklı aşama süreleri kullan : Her bir katın inşaat süreleri gün olarak verilir. Katların inşaat süreleri aynı olacaksa, bu satırı işaretlemek yerine yukarıda bulanan "Aşama inşaat süresi" satırını kullanabilirsiniz.
Beton karakteristiğinin zamana bağlı değişimi (CEB-FIB 90) : CEB-FIB 1990 yönetmeliğinde belirtilen esaslar kullanırlarak betonun zamana bağlı değişimi dikkate aslınmasını sağlayan seçeneklerdir.
Zamana bağlı elastisite modulü: İnşaat yapım süresince betonun elastisite modülünün değişmesinden kaynaklanacak etkileri dikkate almak için bu seçeneği işaretleyin.
CEB-FIB 1990'e göre elastisite modülünün zamana bağlı değişimi:
Betonun 28 günlük elastisite modülü için;
Ec=Eco . (fcm/fcmo) ^ (1/3)
Eco=21500 N/mm2
fcmo=10 N/mm2
fcm = Betonun 28 günlük karakteristik basınç dayanımı
28 gün dışındaki yaşlarda betonun elastisite modülünü aşağıdaki bağıntıdan hesaplanabilir;
Ec(t)= Ec. e ^ [ s / 2 . ( 1 - ( 28 / ( t / t1 ) ^0.5) ]
Ec= 28 günlük betonun elastisite modülü
s = Çimento tipi katsayısı (yandaki satırda verilen)
t = Betonun yaşı (gün)
t1 = 1 gün
Sünme etkileri : İnşaat yapım süresince sünmeden doğacak etkileri dikkate almak için bu seçeneği işaretleyin.
Rötre etkileri : İnşaat yapım süresince rötreden doğacak etkileri dikkate almak için bu seçeneği işaretleyin.
Çimento tipi katsayısı : CEB-FIB 1990 yönetmeliğine göre betonun zamana bağlı dayanımı hesaplanırken kullanılan s (çimento tipi) katsayısı değeridir.
Çabuk mukavemet kazanan yüksek mukavemetli çimentolar için= 0.2
Normal ve çabuk mukavemet kazanan çimentolar için = 0.25
Geç mukavemet kazanan çimentolar için = 0.38
Bağıl Nem RH (%) : Yapının bulunduğu ortamın neme ilişkin yüzde oranını verin.
Rötre katsayısı (Bsc) : Çimento türüne bağlı bir katsayı olan Bsc, normal ve çabuk mukavemet kazanan çimentolar için 5, çabuk mukavemet kazanan yüksek mukavemetli çimentolar için 8 ve geç mukavemet kazanan çimentolar için 4 alınabilir.
Rötre başlangıç günü : Betonun sertleşmesi için beklenen süreyi verin.
Süperpoze ölü yüklerin (duvar, kaplama vs) uygulanma süresi : Bu satırda, duvar ve kaplama yüklerinin var olduğu aşama için geçecek süreyi verin.
1. Zati ve öz ağırlıkların var olduğu aşama ; aşamadaki kat sayısı hesap adım sayısını belirler.
2. Duvar ve kaplama yüklerinin var olduğu aşama ; tüm katlar inşaa edildikten sonra, duvar ve kaplama yüklerinin var olduğu aşama sonraki hesap adımıdır.
3. Hareketli yüklerin var olduğu aşama; nihayetinde en son aşama hareketli yüklerin var olacağı aşamadır ki, bu aşama da son hesap adımıdır.
Son aşamada hareketli yükleri uygula:
Aşamalı inşaat hesabı adımları:
1. Zati ve öz ağırlıkların var olduğu aşama ; aşamadaki kat sayısı hesap adım sayısını belirler.
2. Duvar ve kaplama yüklerinin var olduğu aşama ; tüm katlar inşaa edildikten sonra, duvar ve kaplama yüklerinin var olduğu aşama sonraki hesap adımıdır.
3. Hareketli yüklerin var olduğu aşama; nihayetinde en son aşama hareketli yüklerin var olacağı aşamadır ki, bu aşama da son hesap adımıdır.
Bu seçenek 3. aşamanın yapılıp yapılmayacağını belirler. 3. dizayn sonuçlarına etki ettirilmez. Sistemdeki hareketli yükler, doğrusal statik analiz sonucunda bulunan tesirlerle dikkate alınır.
Hareketli yük katsayısı: Hareketli yüklerin var olduğu aşamada uygulanacak hareketli yük katsayısı verilir.
Hareketli yüklerin uygunlanma süresi :
1. Zati ve öz ağırlıkların var olduğu aşama ; aşamadaki kat sayısı hesap adım sayısını belirler.
2. Duvar ve kaplama yüklerinin var olduğu aşama ; tüm katlar inşaa edildikten sonra, duvar ve kaplama yüklerinin var olduğu aşama sonraki hesap adımıdır.
3. Hareketli yüklerin var olduğu aşama; nihayetinde en son aşama hareketli yüklerin var olacağı aşamadır ki, bu aşama da son hesap adımıdır.
Bu satırda, hareketli yüklerinin var olduğu aşama için geçecek süre verilir.
Çatlamış beton modeli kullanımı : Rijitlik azaltması için uygun seçeneği işaretlenir.
Tüm yapı için tek ısı farkını kullan : Tüm yapı için aynı ısı farkını dikkate almak için bu seçenek işaretlenir.
Isı farkı (T1) : T1 ısı yüklemesinde esas alınacak ısı farkı değerini verilir.
Isı farkı (T2) : T2 ısı yüklemesinde esas alınacak ısı farkı değerini verilir.
Her bir kat için farklı ısı farkını dikkate al: Her bir kat için ayrı ayrı ısı farklarını dikkate almak için bu satır tıklanır ve T1 ve 2 sutünlarında her bir kat için T1 ve T2 yüklemesi ısı değerleri verilir.
Isı yükleri için rijitlik azaltma faktörleri : Isı hesabında çatlamış eleman rijitliğini belirleyen azatma değeri verilir.
Elastisite modülü değiştir : İşaretlenirse, yan kısımda verilen azaltma katsayısı, elemanın elastisite modulü ile çarpılır.
Ecr = x.Ec
Ec=Eleman elastisite modulü
x=Azaltma faktörü
Icr=Çatlamış elemanın elastisite modulü
Atalet momenti değiştir : İşaretlenirse, yan kısımda verilen azaltma katsayısı, elemanın atalet momenti ile çarpılır.
Icr = x.Ic
Ic=Eleman atalet momenti
x=Azaltma faktörü
Icr=Çatlamış kesit atalet momenti
Toprak birim ağırlığı: Toprak birim ağırlığı girilir. Kil= 2.10 t/m3 ; Bahçe toprağı=1.70 t/m3 ; Kum çakıl(nemli) için=1.80 t/m3 ; Kum çakıl(yaş) için=2.0 t/m3 ; Aşınmış kenarlı selinti =1.90 t/m3 ; Keskin kenarlı kırma taş =1.80 t/m3 değerleri girilebilir.
Yatak katsayısı Ko: Zemin yatak katsayısı değeri girilir. Zemin türüne göre ortalama yatak katsayısı (Ko t/m3) değerleri şunlardır:
Balçık; turba Ko<200 ; Kil,plastik Ko=500 ~ 1000; Kil, yarı sert Ko=1000 ~ 1500; Kil, sert Ko=1500 ~ 3000; Dolma toprak Ko=1000 ~ 2000; Kum, gevşek Ko=1000 ~ 2000; Kum, orta sıkı Ko=2000 ~ 5000; Kum, sıkı Ko=5000 ~ 10000; Kum-çakıl, sıkı Ko=10000 ~ 15000; Sağlam şist Ko> 50000; Kaya Ko>200000
Zemin emniyet gerilmesi : Zemin cinsine göre belirlenen zemin emniyet gerilmesi değeri girilir. Zemin raporuna göre belirlenir.
Deprem yüklemeleri kullanıldığında zemin emniyet gerilmesini arttır : İşaretlenirse, deprem yönetmeliği 6.3.2.1 maddesine istinaden temel hesabının depremli yapılması durumunda girilen zemin emniyet gerilmesi program tarafından verilen değer kadar yüzde attırılır ve temeller bu emniyet gerilmesine göre kontrol edilirler. Bu değer maksimum %50 olabilir.
Temellerin zemin gerilmesini ortalamaya göre yap: İşaretli ise tüm yüklemelerden oluşan zemin gerilmelerinin ortalamaları alınarak, zemin gerilmesi kontrolü yapılır.
Temellerin zemin emniyet kontrolünde deprem yüklerini kullan: Temel analizi sonucunda zemin emniyet kontrolünde deprem etkilerinin dikkate alınması isteniyorsa işaretlenir. Bu durumda G+Q+E, G+Q-E, 0.9G+E ve 0.9G-E deprem kombinasyonları da zemin emniyet kontrolünde dikkate alınmış olunur.
Temellerde negatif zemin gerilmesi kontrolü yap: Temel analizi sonucunda negatif zemin gerilmeleri çıkabilir. Bu seçenek işaretliyse, eğer temelde negatif gerilme oluşmuşsa, program, hesap sonucunda olumsuzluk mesajı verecektir.
Radye temellerin zemin emniyet kontrolünü ortalama gerilmeye göre yap: İşaretli ise, radye döşemelerde tüm yüklemelerden oluşan zemin gerilmelerinin ortalamaları alınarak, zemin gerilmesi kontrolü yapılır.
Kirişsiz radyelerin zemin emniyet kontrolünde deprem yüklerini kullan: Kirişsiz radyede, temel analizi sonucunda zemin emniyet kontrolünde deprem etkilerinin dikkate alınması isteniyorsa işaretlenir. Bu durumda G+Q+E, G+Q-E, 0.9G+E ve 0.9G-E deprem kombinasyonları da zemin emniyet kontrolünde dikkate alınmış olur.
Radye temellerde negatif zemin gerilmesi kontrolü yap: Temel analizi sonucunda negatif zemin gerilmeleri çıkabilir. Bu seçenek işaretliyse, eğer temelde negatif gerilme oluşmuşsa, program, hesap sonucunda olumsuzluk mesajı verecektir.
Üst yapı etkileşimli çözüm : İşaretlenirse temeller üst yapı ile birlikte etkileşimli çözülürler. Temel çökmelerinden oluşan uç kuvvetler üst yapıda dikkate alınır. İşaretlenmezse üst yapı ve temel ayrı çözülür. Tekil temeller ile kirişli radye temel sistemleri üst yapı etkileşimli çözüme dahil değildir.
Mat temellerde Çoklu Eşlenik Winkler Yay yöntemini kullan: Kirişsiz radye temellerde bu seçenek ile aksi belirtilmediği sürece tüm zeminde aynı yatak katsayısı kullanılır ve bu yatak katsayısı değeri analiz ayarlarında Temel sekmesinde programa verilir. Yatak katsayısı kesin belirlenebilir değerden ziyade, belli zemin grupları için yaklaşık değerler söz konusudur. Bu bağlamda, mat temellerde, yatak katsayısını zemine yayacak bir yöntemin kullanırlığı söz konusu olacaktır. Program, Winkler Yay Yöntemi ile yay değerlerini zemine yayacaktır. Bu yöntemi kullanmak için bu seçeneği işaretleyin.
Diyalogda şekilde verilen uzunluk ve yay faktörleri değerleri, Winkler Yöntemi için uygundur. Ancak gerekirse değiştirebilirsiniz. Uzunluk oranlarını alanların büyüklüklerini belirleyecek şekilde, B bölgesi ve C faktörlerini ise A bölgesi yay değerlerine göre birer oran olarak verin. Program bu değerleri ortalamada Ko yatak katsayısına eşitleyecek şekilde otomatik olarak düzenleyecektir.
Radye temel - üst yapı bağlantı yöntemi : Kolon - perde yükünün dağıtılacağı alanı belirler. Düşey eleman radye bağlantısı rijit elemanlarla sağlanır. Bu bölümde belirtilen seçeneğe göre düşey eleman ve temel bağlantı alanı değişir.
Direk bağlantı ile yük kolon perde genişliği kadar bir alana verilir.
Bağlantı bölgesi büyüt ile verilen oran kadar bir alana yük dağılımı yapılır. Alan = oran * h
Zati yük faktörü: Zati yüklerin ne kadar arttırılacağını belirleyen değer girilir. Bu değer taşıma gücüne göre 1.4'dür.
Hareketli yük faktörü: Hareketli yüklerin ne kadar arttırılacağını belirleyen değer girilir. Bu değer taşıma gücüne göre 1.6'dır.
Ak hesabı için duvar birim ağırlığı: 2007 Deprem Yönetmeliğinde B1 düzensizliğinin belirlenmesinde kullanılan Ak değerinin hesabı için gerekli duvar birim ağırlığı girilir. Bu satır “Diğer” sekmesinde belirlenebilen "kirişlere tanımlanan kullanıcı tanımlı duvar yüklerini al" seçeneği aktif hale getirilirse kullanılır. Bununla beraber sistemde ideCAD Mimari duvarları varsa, zaten duvar tanımlı olduğu için bu değer kullanılmaz.
Alt kat Ak değerini üstteki katla aynı kullan: Kirişlere tanımlanan duvar yükleri çalışılan katın duvarlarını değil doğal olarak bir üst katın duvarlarını temsil etmektedir (Proje ideCAD Mimari programında yapılmamışsa, çünkü ideCAD Mimari programında her katta duvar yükleri duvar objesi ile tanımlanabilmektedir). Bu sebeple projenin en alt katı için, duvar ağırlığı girilemeyecektir. Programda, kirişlerin üzerinde tanımlanan duvar ağırlıkları kullanılarak B1 kontrolünü esas teşkil eden Ak değeri hesaplanır. En alt katta duvar değeri tanımlanamadığı için Ak değerini doğal olarak belirsizdir. Bu seçenek en alt kat için Ak değerinin bir üst katla aynı kullanılmasını sağlar. Seçenek işaretli ise en alt katın Ak değeri bir üst katla aynı alınacaktır. Ak değerini bir üst katla aynı alınmasını istemiyorsanız, “Analiz” menüsü altındaki “Kat parametreleri” diyalogunda Ak değerini kendiniz tanımlayabilirsiniz.
Hesap donatısı toleransı (%): Donatı seçilirken seçilen donatının ne kadar eksik seçilebileceğini belirleyen yüzdedir. Örneğin 100 cm2 donatı gerektiren bir kesite örneğin %2 tolerans girildiyse, donatı 98 cm2 seçilebilecek demektir. Tolerans en fazla %5 olabilir. Örneğin, tolerans %0 girilirse seçilen donatı her zaman 100 cm2'den fazla olacaktır. Buraya girilen tolerans değeri, kesite gerekenden daha az donatı konulmasına sebebiyet verebilecektir. Bu yüzden bu satıra, sıfırdan farklı bir değer girerken kesite, gerekenden daha az donatı konulacağı göz önüne alınmalıdır.
Kesit kontrolü toleransı (%) : Kesit tahkiki yapılırken kesit tahkikinin ne kadar bir toleransla yapılacağını belirler. Örneğin kirişlerde kesme kuvveti kontrolünde, 100 ton üst sınır olsun. Kiriş kesme kuvveti ise, 102 ton olsun. Bu satıra örneğin %3 tolerans girildiyse, kesme kuvveti 102-102*0,03= 98,94 ton olacak bu durumda kiriş üst sınır 100 ton olduğundan program kesit yetersiz mesajı vermeyecektir. Buna karşın tolerans %0 bırakılırsa kesit yetersiz çıkacaktır. Buraya girilen tolerans değeri, kurtarmayan kesitleri kurtarabilir. Bu yüzden bu satıra, sıfırdan farklı bir değer girerken emniyetsiz yönde kalınacağı göz önüne alınmalıdır. Tolerans en fazla %5 olabilir.
TS500 yeniden dağılım maddesini uygula: İşaretlenirse, programda sistem çözüldükten sonra TS500 2000 baskısında belirtilen yeniden dağılım maddesi sisteme uygulanır. İşaretlenmezse uygulanmaz. Yeniden dağılım maddesi, yapının doğrusal elastik davrandığı varsayımına dayalı çözümleme yapılan sistemlerde mesnet momentlerini belirli bir oranda azaltmaya olanak verir. (TS500 madde 6.3.8) Buna karşın program açıklık momentlerini de denge koşunu sağlayacak şekilde yeniden hesaplar ve bunun sonucunda açıklık momentleri artar. Yeniden dağılım programda sadece kirişlerde dikkate alınır.
Mesnetlerde,
ro - ro' <= 0.4rob ise %15
0.4rob < ro - ro' <= 0.6rob ise %10 azaltma uygulanır.
ro= Çekme donatısı oranı
ro'= Basınç donatısı oranı
rob= Dengeli donatı oranı
Yeniden dağılım uygulanması seçeneği programa versiyon 5.500’den ile eklenmiştir. Versiyon 5.500’de yapılan projelerde, bu seçenek işaretli ise, eski versiyonlara göre kiriş mesnetlerinde daha az, açıklıklarında ise daha çok tasarım momenti çıkması makuldür.
TS498 Hareketli Yük Azaltma Maddesini Uygula : İşaretlenirse TS498 Madde 13'de belirtilen Hareketli Yük Azaltma koşulları programda uygulanır. İlgili maddeye göre; en az üç kattan fazla yük taşıyan yapı elemanlarının hesaplanmasında, her kat hareketli yükün toplanarak sonucun belirli kaideler içinde azaltması mümkündür. Azaltma miktarları veya ona bağlı olarak eksiltme değerleri yönetmelikte, konut, büro ve işhanları için farklı, hafif çalışma yapılan işyerleri, atölyeler, imalathaneler ve mağazalar için ayrı olarak çizelge olarak verilmiştir. Yapının kullanım amacına göre ilgili seçenek işaretlenir.
% eksiltme değeri :
a) Konutlarda, bürolarda ve işhanlarında %20'den %80'e kadar
b) Hafif çalışma yapılan işyeri, atölye, imalathane ve mağazalarda %10'dan %40'a kadar uygulanır.
Analiz tipi: Doğrusal performans analizinde deprem yükünün eşdeğer deprem yükü yöntemine göre mi yoksa mod birleştirme yöntemine göre mi belirleneceği seçilir.
Yapının bilgi düzeyi : Deprem yönetmeliğinde 7.2 Bilgi Toplanması başlığında tanımlanan koşullara göre yapının bilgi düzeyi seçilir. Bilgi düzeyi katsayıları;
Sınırlı - > 0.75
Orta -> 0.90
Kapsamlı -> 1.00
Hedeflenen performans düzeyi : Güçlendirilecek binanın hedeflenen performans düzeyini listeden seçin. Binanın kullanım amacına göre belirlenmesi gereken performans düzeyleri deprem yönetmeliğinde Madde 7.8'de ve Tablo 7.7'de belirtilmiştir. Seçilen performans düzeyine göre yapının performans değerlendirmesi program tarafından yapılacak ve rapor olarak hazırlanacaktır. Binanın performans değerlendirmesi, deprem yönetmeliği Madde 7.7'de belirtilen esaslara göre yapılır.
Hedeflenen performans düzeyi için deprem aşılma olasılıkları : Güçlendirilecek binanın hedeflenen performans düzeyi için deprem aşılma olasılığını listeden seçin. Binanın kullanım amacına göre seçilmesi gereken aşılma olasılığı ile ilgili bilgiler, deprem yönetmeliğinde Madde 7.8'de ve Tablo 7.7'de belirtilmiştir. İşaretlenen seçeneğe göre yapının performans değerlendirmesi program tarafından yapılacak ve raporlanacaktır.
Yönetmeliğe göre aşılma olasılıkları ivme spektrum ordinat değerlerini belirler. Aşılma olasığı 50 yılda %10 olan binanın deprem hesabında ivme spektrum ordinatları madde 2.4'de belirtilen değerlerle aynı alınır. Aşılma olasılığı 50 yılda %50 olan binanın deprem hesabında ivme spektrum ordinatları, madde 2.4'de belirtilen değerlerin yarısı alınır. Aşılma olasılığı 50 yılda %2 olan binanın deprem hesabında ivme spektrum ordinatları madde 2.4'de belirtilen değerlerin 1.5 katı alınır.
Gevrek elemanları göçme bölgesinde say : Kesme ile kırılan elemanlar deprem yönetmeliğinde gevrek eleman olarak tanımlanmıştır. Yönetmeliğe göre gevrek elemanlar göçen elemanlardır ve kesinlikle güçlendirilmelidir. Gevrek elemanları zaten güçlendireceğiniz için ,isterseniz bu seçeneği işaretlemeyerek onları yapı performans hesabına katmayabilirsiniz. Bu durumda program ayrıca güçlendirilecek elemanlar başlığında gevrek elemanları listeleyecektir. İşaretlerseniz, gevrek elemanlar direk göçme bölgesinde değerlendirmeye katılacaktır.
Kirişlerde tablayı dikkate al:İşaretlenirse kirişin kesiti, tablalı kesit olarak dikkate alınır ve tablada bulunan döşemeye ait donatılar, kirişlerin mevcut donatı alanlarına katılır. İşaretlenmezse kirişin kesiti dikdörtgen kesit olarak kabul edilir ve tablada bulunan döşmeye ait donatılar, kirişlerin mevcut donatı alanlarına katılmaz.
Kolon Vr hesabında çirozları dikkate al : İşaretlenirse kolonda bulunan çirozlar, kolon etriyesine ilave edilerek kolon Vr hesabında dikkate alınır. İşaretlenmezse alınmaz.
Analiz kapsamı:
Güçlendirilmiş ve güçlendirilmemiş yapının tam analizi : Seçenek işaretlendiğinde, datası girilmiş, mantolama ve/ya güçlendirme perdeleri ile güçlendirilmiş yapının, güçlendirilmiş hali ile iki aşama şeklinde performans analizi yapılır. Analiz sonrasında istenirse güçlendirme seçmeli raporlarda, iki halin karşılaştırmalı sonuçları raporlanabilir.
Girilen haliyle yapının performans analizi : Seçenek işaretlendiğinde, veri olarak hazırlanan yapının performans analizini yapar.
Rapor alırken uygunluk kontrolü yap: Rapor alınırken yönetmelik açısından uygunluk koşulları listelenmek isteniyorsa, işaretlenir. Seçenek işaretlenmezse, program, olumuzluk durumlarını raporun başında projeciye bildirmeyecektir.
Alfam hesabında perde momentleri toplamına kiriş momentlerini de dahil et: 1997 deprem yönetmeliğine göre perde toplam momentinin bina tabanında oluşan devrilme momentine oranı olarak belirten alfam değeri, perde toplam momentine kendi düzlemi içerisindeki kirişlerin momentleri de eklenerek hesaplanabilir. Bu duruma istinaden bu seçenek işaretlenirse, kiriş momentleri toplam perde momentlerine eklenir ve sonuç olarak alfam değerinin daha büyük çıkmasına sebebiyet verir. İşaretlenmezse perde momentlerine kiriş momentleri eklenmez.
İsimler: Eleman isimlendirmenin nasıl olacağı seçilir. Bu kısımda belirlenen seçenek ile kat parametrelerinde girilen kat indisi beraber kullanılır. Örnek verilecek olursa, kat parametrelerinde girilen kat indisi 1 olsun. İsimlendirme olarak da K101 seçeneği işaretlensin. S1 ismi S101 olarak dikkate alınacaktır. Kat genel parametrelerinde indis girilmeseydi S01 olacaktı. İsimlendirmede K1001 seçeneği işaretli ise, S1 ismi S1001 olarak dikkate alınacaktır. Kat genel parametrelerinde indis girilmeseydi bu isimlendirme S001 şeklinde olacaktı.
Kiriş yükleri: Duvar yükleri tanımı üç yöntemle yapılabilir. Bunlardan biri ideCAD Mimari programında tanımlanmış duvarları dikkate almak, ikincisi kiriş ayarlarda tanımlanmış duvar yüklerini dikkate almak, üçüncüsü ile her ikisini birden programa toplatarak kullandırmaktır. ideCAD Mimari programında duvarlar tanımlanmamışsa ve projede bu seçenek işaretliyse duvar yükleri sıfır alınacaktır.
"Kullanıcı Tanımlı Yayılı Yükten Al" seçeneği aktif ise, duvarların yükü, Kiriş Ayarları diyalogunda Statik sekmesinde tanımlanan duvar değeri dikkate alınarak hesaplanır. Bu seçenek işaretlendiyse ideCAD Mimari programında duvar tanımlanış olsa dahi, ideCAD Mimari duvarları dikkate alınmaz, kiriş ayarlarında tanımlanan duvar yükü dikkate alınır. "ideCAD Mimari duvarlarından al" seçeneği ile Kullanıcı tanımlı yayılı yükten al seçeneklerinin ikisi birden aynı anda aktif hale getirilebilir. Bu durumda, ideCAD Mimari programında kirişin üzerinde tanımlanmış duvarın ağırlığı ile kullanıcının tanımladığı duvarın ağırlığı toplanarak kullanılır.