Kolonlarda analiz, hesap ve betonarme sonuçları ile kolonlara ilişkin olumsuzluk durumları Kolon Betonarme diyalogunda gösterilir. Analizinden sonra Betonarme menüsündeki Kolon satırını tıkladığınızda Kolon Betonarme diyaloğu ekrana gelecektir.
Analiz sonrasında kolon betonarme diyalogunda kolon isminin olduğu sütunda bazı uyarılar kısaltılmış simge halinde verilir. Bu uyarılar, yönetmelik açısından bir olumsuzluğu bildirir.
B: Kolon-Kiriş Birleşim Kesme Güvenliği sağlamıyor. Kiriş genişliği veya kolonun ilgili yöndeki boyutunu artırmak çözüm olabilir.
K: Kolon Orta Bölgesi Kesme Güvenliği sağlamıyor. Kolon boyutları yetersiz gelmektedir.
E: Kolon Maksimum normal kuvvet kontrolü sağlamıyor. (Ndmax> 0.5Acfck) Kolon boyutları yetersiz gelmektedir.
M: Maksimum pursantaj değeri aşılmıştır. Kolon boyutları yetersiz gelmektedir.
ab: Kolon TDY Madde 3.4.3.1'i sağlamıyor demektir. Kolon küçük boyutunu arttırmak çözüm olabilir.
As(-) : Yetersiz donatı durumu. Donatı seçiminde yeter büyüklükte donatı çapı işaretlenmemiş olabilir.
Z: Kirişsiz döşeme veya kiriş radyede, zımbalama dayanımını aşılıyor demektir. Plak kalınlığını arttırmak veya başlık plağı teşkil etmek çözüm olabilir.
Bu sekmede kolon boyut ve donatıların listesi tablo olarak verilir.
DS
İşaretli ise donatı sabitlenir. Kolon donatılarında değişiklik yapıldığında DS otomatik olarak işaretlenir ve betonarme yapıldığında kolon donatısı da sabit kalır. DS işaretli değilse, betonarme yapıldığında, kolon donatıları, donatı seçim koşullarına göre tekrar belirlenir. .
İsim
Kolonun plandaki adıdır. (S1, S101, S10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yanında olumsuzlukla ilgili terim eklenir. S101(M) gibi..
Kat
Kolonun bulunduğu katın adıdır.
B, H
Kolonun boyutlarıdır.
Majör
Kolonun majör yönünde (y ekseni doğrultusunda) yerleştirilen donatının çap ve adet olarak değeridir.
Minör
Kolonun minör yönünde (x ekseni doğrultusunda) yerleştirilen donatının çap ve adet olarak değeridir.
Enine
Kolon etriyesinin sırasıyla etriye çapı, orta, sıklaştırma ve birleşim bölgesi aralığıdır.
Purs
Toplam boyuna donatı miktarının kolon alanına yüzde orandır. (Purs = 100* ToplamAs /KolonAlanı )
S.G.Pursantaj
Dizayn tesirlerden hesaplanan donatı miktarının kolon alanına yüzde oranıdır. (S.G.Pursantaj = 100* HesapAs/KolonAlanı)
Zk
İşaretli ise kolon, deprem yönetmeliğinde belirtilen madde 7.3.5, kolonların kirişlerden güçlü olma koşulunu sağlanmıyor demektir.
P
Bu seçeneği ile alfas oranını bulurken herhangi bir kolonu perdeymiş gibi kabul ederek, kolon kesme kuvvetini perde kesme kuvveti olarak kullanılmasını sağlayabilirsiniz. Özellikle kolları perde gibi olan büyük poligon kolonlarda bu seçeneği kullanmak isteyebilirsiniz.
---
Bu sekmede Shift tuşu ile birden fazla satır seçebilir, herhangi bir hücreye çift tıklayarak değer girebilir ve o değerin seçili tüm satırlar için uygulanmasını olmasını sağlayabilirsiniz. Ctrl tuşu ise arada kalan satırları tek tek seçer.
Bu sekmede incelenen kolonun donatı ve malzeme bilgileri, uç kuvvetleri ile güçlü kolon ve kesme kuvveti kontrolünde kullanılan değerler verilir.
Yük: İlgili yükleme veya yük kombinasyonlarının adıdır.
i : Yatay elemanda elemanın sol ucu, düşey elemanda elemanın alt ucudur.
j : Yatay elemanda elemanın sağ ucu, düşey elemanda elemanın üst ucudur.
N : Elemanın eksenel kuvvetidir
V2, V3: Elemanın 2 ve 3 yönündeki kesme kuvvetleridir.
T: Elemanın burulma momentidir.
M2: Elemanın 2 (minör) yönündeki eğilme momentidir.
M3: Elemanın 3 (majör) yönündeki eğilme momentidir.
Donatılar Bölümü
Tasarım sonuçları : Analiz sonrasında yönetmelik koşulları uygulanmış, bu nedenle değişime uğramış ve dizayna giden uç kuvvetlerini gösterir. Ayrıca kullanılan değerler kalınlaştırılarak gösterilir. Uç kuvvetleri eleman lokal eksenlerinde hesaplanan değerlerdir.
Ham sonuçlar : Analiz sonrasında yönetmelik koşulları uygulanmamış ham uç kuvvetlerini gösterir. Uç kuvvetleri eleman lokal eksenlerindeki etkilerdir.
Global sonuçlar : Analiz sonrasında yönetmelik koşulları uygulanmamış uç kuvvetlerin global koordinatlardaki değerlerdir.
Global sonuçları izlerken: M değerleri, global koordinat eksen takımına göre ilgili eksen etrafındaki momentleri, F değerleri ilgili eksen istikametindeki kuvvetleri belirtir.
Donatılar (hesaplanan - gereken -mevcut) : Sırasıyla; en olumsuz yükleme kombinasyondan bulunan donatı alanı, yönetmelik ve minimum donatı koşullarına göre konması gereken donatı miktarı ve kolon için nihai seçilen donatının toplam değeri verilir.
Dizayn : Kolon boyuna donatı hesabında kullanılan kombinasyonun adıdır.
M3 (majör) : Kolon boyuna donatı hesabında kullanılan kombinasyonunun 3 eksenindeki moment değeridir.
M2 (minör) : Kolon boyuna donatı hesabında kullanılan kombinasyonunun 2 eksenindeki moment değeridir.
F1 (eksenel): Kolon boyuna donatı hesabında kullanılan kombinasyonunun normal kuvvet değeridir.
Majör : Kolon majör yönünde yerleştirilen donatının adet ve çap cinsinden değeridir.
Minör : Kolon minör yönünde yerleştirilen donatının adet ve çap cinsinden değeridir.
Etriye : Kolon etriyesinin sırasıyla etriye çapı, orta, sıklaştırma ve birleşim bölgesi aralığıdır.
B, H : Kolonun boyutlarıdır.
B majör ve B minör : Kolon burkulma hesabından bulunan kat bazında arttırma değerleridir.
(Mra + Mrü) Majör : Güçlü kolon kontrolü için kolon majör yönünde (3 ekseninde), kolon üstünde ve altında bulunan taşıma gücü momentleri toplamıdır.
1.2(Mri+Mrj) Majör : Güçlü kolon kontrolü için kolon majör yönünde (3 ekseninde) bağlanan kirişlerin, solda ve sağda taşıma gücü momentleri toplamıdır.
(Mra + Mrü) Minör : Güçlü kolon kontrolü için kolon minör yönünde (3 ekseninde), kolon üstünde ve altında bulunan taşıma gücü momentleri toplamıdır.
1.2(Mri+Mrj) Minör : Güçlü kolon kontrolü için kolon minör yönünde (3 ekseninde) bağlanan kirişlerin, solda ve sağda taşıma gücü momentleri toplamıdır.
Güçlü kolon : Güç kolon kontrolünün sağlanıp sağlanmadığı bilgisidir.
Malzeme Karakteristikleri Bölümü :
Beton ve çelik malzemenin dayanım değerleri listelenir.
Beton fck
Plağa ait betonun karakteristik basınç dayanımıdır.
Beton fcd
Beton için kullanılan karakteristik hesap basınç dayanımıdır.
Beton fctd
Beton karakteristik hesap çekme dayanımıdır.
Çelik fyk
Çelik akma dayanımıdır.
Çelik fyd
Çelik hesap dayanımıdır.
Kolon Kesme Dayanımı İle İlgili Bölüm
Major : Majör aks doğrultusu
Minör : Minör aks doğrultusu
Mha(i+1): Bir üst kolonun alt ucunda TDY Bölüm 6'ya göre bulunan moment
Mhü : Kolonun üst ucunda TDY Bölüm 6'ya göre bulunan moment
Mha : Kolonun alt ucundaTDY Bölüm 6'ya göre bulunan moment
Mhü(i-1): Bir alt kolonun üst ucunda TDY Bölüm 6'ya göre bulunan moment
Mp üst : Kolonun serbest yüksekliğinin üst ucunda hesaplanan pekleşmeli taşıma gücü momenti
Mp alt : Kolonun serbest yüksekliğinin alt ucunda hesaplanan pekleşmeli taşıma gücü momenti
Mü : Kolonun serbest yüksekliğinin üst ucunda, kolon kesme kuvvetinin hesabında esas alınan moment.
Ma : Kolonun serbest yüksekliğinin alt ucunda, kolon kesme kuvvetinin hesabında esas alınan moment.
Ve : Kolon enine donatı hesabına esas alınan kesme kuvveti.
Ve > Vr veya
Ve> 0.22 Aw fcd ise kolon kesme güvenliği sağlamıyor demektir. Program uyarı verir.
Bu sekmede TDY'ye göre güçlü kolon kontrolü ile ilgili ayrıntılı bilgiler verilir.
Major(+) : Major yönde kolon ve kirişlerin, deprem + yönüne göre hesaplanan taşıma gücü momentleridir.
Major(-) : Major yönde kolon ve kirişlerin, deprem - yönüne göre hesaplanan taşıma gücü momentleridir.
Minör(+) : Minör yönde kolon ve kirişlerin, deprem + yönüne göre hesaplanan taşıma gücü momentleridir.
Minör(-) : Minör yönde kolon ve kirişlerin, deprem - yönüne göre hesaplanan taşıma gücü momentleridir.
Mra, Mrü : Kolonun sırasıyla alt ve üst taşıma gücü momentleridir.
Mri, Mrj : Kirişlerin sırasıyla sol ve sağ taşıma gücü momentleridir.
(Mra + Mrü) Majör : Güçlü kolon kontrolü için kolon majör yönünde (3 ekseninde), kolon üstünde ve altında bulunan taşıma gücü momentleri toplamıdır.
1.2(Mri+Mrj) Majör : Güçlü kolon kontrolü için kolon majör yönünde (3 ekseninde) bağlanan kirişlerin, solda ve sağda taşıma gücü momentleri toplamıdır.
(Mra + Mrü) Majör > 1.2(Mri+Mrj) Majör kontrolüne bakılır.
(Mra + Mrü) Minör : Güçlü kolon kontrolü için kolon minör yönünde (3 ekseninde), kolon üstünde ve altında bulunan taşıma gücü momentleri toplamıdır.
1.2(Mri+Mrj) Minör : Güçlü kolon kontrolü için kolon minör yönünde (3 ekseninde) bağlanan kirişlerin, solda ve sağda taşıma gücü momentleri toplamıdır.
(Mra + Mrü) Minör > 1.2(Mri+Mrj) Minör kontrolüne bakılır.
Düğüm noktasına birleşen kolonların her ikisinde de Nd≤ 0.10 Ac fck olması durumunda veya Tek katlı binalarda ve çok katlı binaların en üst katındaki düğüm noktalarında veya Kirişlerin saplandığı perdenin zayıf doğrultuda kolon gibi çalışması durumunda, yukarıdaki koşulun sağlanması zorunlu değildir.
Bir alt satırda; Nd'in 0.1AcFck dan büyük olup olmadığı görüntülenir.
Nd = Kolon taşıma gücü momentleri hesabında, depremin yönü ile uyumlu olarak bu momentleri en küçük yapan eksenel kuvveti
Ac = Kolonun brüt enkesit alanı
fck = Betonun karakteristik basınç dayanımı
Düğüm noktasına birleşen kolonların birinde Nd ≥ 0.10 Ac fck olması ve sistemde (Mra+Mrü) ≥ 1.2( Mri + Mrj) koşulunu sağlamayan kolonların olması durumunda, göz önüne alınan deprem doğrultusunda binanın herhangi i’ inci bir katında,
Alfai = Vis / Vik >= 0.70
koşulu sağlanıyorsa, ilgili katın alt ve/veya üstündeki bazı kolonlarda (Mra+Mrü) ≥ 1.2( Mri + Mrj) ‘ün sağlanmamasına izin verilir.
Nd ≤ 0.10 Ac fck koşulunu sağlayan kolonlar (Mra+Mrü) ≥ 1.2( Mri + Mrj) koşulunu sağlamasa bile Vis’ nin hesabında kullanılabilir.
Vik = Binanın i’inci katındaki tüm kolonlarda göz önüne alınan deprem doğrultusunda hesaplanan kesme kuvvetlerinin toplamıdır
Vis = Binanın i’inci katında, (Mra+Mrü) ≥ 1.2( Mri + Mrj)’ ün hem alttaki hem de üstteki düğüm noktalarında sağlandığı kolonlarda, göz önüne alınan deprem doğrultusunda hesaplanan kesme kuvvetlerinin toplamıdır
alfai = Vis / Vik >= 0.70 sağlanması durumunda 0.70< alfai< 1 aralığında (Mra+Mrü) ≥ 1.2( Mri + Mrj)’ ün hem alttaki, hem de üstteki düğüm noktalarında sağladığı kolonlara etki eden eğilme momentleri ve kesme kuvvetleri 1/alfai oranı ile çarpılarak arttırılır.
Herhangi bir katta Alfai = Vis / Vik >= 0.70 koşulu sağlamıyorsa, program uyarı verir.
Mra+Mrü) ≥ 1.2( Mri + Mrj) koşulunu sağlamayan kolonlar, Kolonlar sekmesinde ZK sütununda işaretlenir.
Alfai (E1), Alfai (E2), Alfai (E2), Alfai (E2) = Sırasıyla 4 deprem yüklemesi için alfai değerleridir.
Kolon burkulma hesapları Şubat 2000 TS500 de açıklanan Moment Büyütme Yöntemine göre yapılmaktadır. Bu sekmede hesap ile ayrıntı bilgiler verilmektedir.
Yanal Öteleme Bilgileri Bölümü :
Duraylılık =1.5 di [toplam(Ndi/li)/vfi] <= 0.05
di =i'inci katın göreli kat ötelemesi
toplam(Ndi/li) = Her bir kolonun tasarım eksenel kuvvetinin eksenden eksene ölçülen kolon boyuna bölünmesinden elde edilen değerlerin toplamı
vfi = i katındaki toplam kesme kuvveti
Yukarıdaki koşul sağlanıyorsa, o katta yeterli rijitlik bulunduğu ve yanal ötelenmenin önlenmiş olduğu varsayılır. Aksi durumda yanal ötelenmenin önlenmemiş olduğu varsayılır.
Burkulma hesabı bölümü:
Hesapla ilgili ara değerler tablo şeklinde listelenir.
Toplam Nd : Kattaki tüm kolonlara etkiyen toplam eksenel yükdür. İncelenen kolonu en elverişsiz yapan yük kombinasyonu dikkatte alınır.
Toplam Nkx : X yönü için kattaki tüm kolonların burkulma yüklerinin toplamıdır.
Toplam Nky : Y yönü için kattaki tüm kolonların burkulma yüklerinin toplamıdır.
Kat Beta X : X yönünde kat için arttırma katsayısı
Kat Beta Y : Y yönünde kat için arttırma katsayısı
Bu sekmede kolonun uç kuvvet tesirleri majör ve minör yönde olmak üzere seçilen herhangi bir yükleme durumuna göre verilir.
Kolon çizimi : Kolonun plandaki görüntüsüdür. Kolon lokal eksenleri numaralandırılarak kolon üzerinde gösterilmiştir.
Yükleme durumu : Seçilen kombinasyona göre moment diyagramı verilir. Listeden kombinasyon veya yükleme durumu seçebilirsiniz.
Majör (1-2) : Majör düzlemde (1-2 düzleminde) oluşan kuvvet ve momentlerdir. Eksen numaraları kolon çizimi bölümünde verilmiştir. Plandaki bir elemana bakıldığında elamana paralel eksen 2 ekseni (x ekseni), elemana dik eksen 3 ekseni (y ekseni) ve plana dik düşey eksen 1 ekseni (z ekseni) olarak düşünülmelidir
Majör (1-3) : Majör düzlemde (1-3 düzleminde) oluşan kuvvet ve momentlerdir. Eksen numaraları kolon çizimi bölümünde verilmiştir. Plandaki bir elemana bakıldığında elamana paralel eksen 2 ekseni (x ekseni), elemana dik eksen 3 ekseni (y ekseni) ve plana dik düşey eksen 1 ekseni (z ekseni) olarak düşünülmelidir.
Plan açısı : Kolonun majör ekseninin(3 aksının) plandaki açısıdır.
Açısının kosinüsü : Plan açısının kosinüs değeridir.
Açının sinüsü : Plan açısının sinüs değeridir.
Bu sekmede seçilen yükleme durumunda kolon kapasite diyagramları gösterilir.
Majör : Kolonun 3 ekseni yönündeki kapasite diyagramıdır.
Minör : Kolonun 2 ekseni yönündeki kapasite diyagramıdır.
Yükleme durumu : Listeden herhangi bir yükleme kombinasyonu veya yükleme durumu seçilir.
Resimde görünen sarı alan, bütün kombinasyonların
N ve M değerlerinin sınırladığı alanı belirtir.
Mavi çizgi ile gösterilen eğri ise eleman kapasitesini gösterir.
Resimde sarı alan içersinde kalan mavi ve kırmızı noktalar (çarpı işaretleri)
sırasıyla elemanın alt ve üst düğüm noktalarını belirtir.
Sonuç olarak; sarı alan mavi eğrinin içerisinde kalmalıdır.
Kolon kapasite diyagramının 3 boyutlu gösterimidir.
Farenin sol tuşuna basılı tutup hareket ettirerek görüntüyü kendi etrafında döndürebilirsiniz. Fareyi sağ tuşuna basılı tutup hareket ettirerek görüntüyü yakınlaştırıp uzaklaştırabilirsiniz. Ctrl tuşu ve aynı anda farenin sol tuşuna basılı tutup fareyi kaydırırsanız, görüntüyü de kaydırırsınız.
Yükleme durumu : Listeden herhangi bir yükleme kombinasyonu veya yükleme durumu seçilir.
Mavi çizgi ile gösterilen eğri eleman kapasitesini gösterir.
Resimde eğri içerisinde gösterilen mavi ve kırmızı noktalar sırasıyla elemanın alt ve üst düğüm noktalarını belirtir.
Süneklik düzeyi yüksek tasarım yapılan kolonlarda, TDY 2007 Madde 3.5.2'ye göre kontrol edilen kolon-kiriş birleşim kesme güvenliğine ilişkin detaylar her bir kolon için, tablo olarak bu ekranda listelenir. Diyalogun altında yer alan Bir Önceki (<<) veya Bir Sonraki (>>) butonlarını tıklayarak projede bulunan kolonların birleşim kesme güvenliği hesaplarına bakabilirsiniz.
Tabloda listelenen sütunların anlamları şöyledir:
Kolon : İncelenen kolonun planda görünen adıdır.
Yön : Yatay x ve dikey y olarak iki farklı yönü belirtmek üzere, her bir yönde %5 eksantriste ile uygulanan deprem yüklemeleri birer satır olarak görünür. EX1, EX2; x ekseni yönünde + ve - %5 eksantristeli deprem yüklemelerini, EY1, EY2 ise; Y ekseni yönünde + ve - %5 eksantristeli deprem yüklemelerini belirtir. Kolon-kiriş kesme güvenliği hesapları 2 yönde, 4 deprem yüklemesi için yapılır ve detaylar listelenir.
Kirişler : İlgili yönde kolona bağlı olan kirişlerin listesi verilir. Örneğin EX1, EX2 satırlarında görünen kirişler, x yönünde kolona bağlı olan kirişlerdir. Sırasıyla 1. kiriş kolonun solunda, 2. kiriş ise kolonun sağında bulunmaktadır. Benzer şekilde EY1 veya EY2 satırlarında görünen kirişler, y yönünde kolona bağlı olan kirişlerdir ve sırasıyla 1. satırda bulunan kiriş, kolonun altından bağlanan, 2. satırda bulunan kiriş ise kolonun üstünden bağlanan kirişlerdir.
As1, As2 : Kirişin sol veya uçlarında, bakılan yöne göre, kesitin altında veya üsttünde bulunan donatıların cm2 cinsinden değerleridir.
Vkol : Her bir yön ve yükleme için ayrı ayrı olmak üzere, kontrolü yapılan birleşimin üstünde ve altında hesaplanan kolon kesme kuvvetlerinden küçük olanıdır.
Ve : fyk çelik akma dayanımı olmak üzere; Ve= 1.25fyk(As1 + As2) - Vkol formülünden hesaplanır.
Birleşim : Kirişlerin kolona dört taraftan birleşmesi, her bir kirişin genişliğinin kolon genişliğinin 3/4'ünden daha az olmaması durumunda birleşim, kuşatılmış birleşim, diğer durumlarda ise birleşim, kuşatılmamış birleşim olarak tanımlanır. Birleşimin kuşatılmış veya kuşatılmamış olması, birleşimin güvensizliğini belirtmez, maksimum kesme kuvveti değeri Vmax'ın hangi formülle bulunacağını belirler.
bj : Kontrolün yapıldığı yönde, birleşim bölgesine saplanan kirişin, düşey orta ekseninden itibaren kolon kenarlarına olan uzaklıklardan küçük olanının iki katıdır. (Bakınız : TDY Şekil 3.10)
h: Kontrolün yapıldığı yöne paralel kolonun boyutudur.
Vmax: fcd, beton karakteristik hesap dayanımı olmak üzere;
Kuşatılmış birleşimlerde -> Vmax=0.60.bj.fcd
Kuşatılmamış birleşimlerde -> Vmax=0.45.bj.fcd
Ve<Vmax : Ve <= Vmax ise kolon kiriş birleşim kesme güvenliği sağlanıyordur. Değilse sağlanmıyordur. Birleşim güvensizse "çarpı (x)", güvenli ise "onay işareti" ilgili satırda görünecektir.
Kolon ve kolona bağlı elemanlar için 3 boyutlu donatı çiziminin gösterildiği sekmedir.
Farenin sol tuşuna basılı tutup hareket ettirerek görüntüyü kendi etrafında döndürebilirsiniz. Fareyi sağ tuşuna basılı tutup hareket ettirerek görüntüyü yakınlaştırıp uzaklaştırabilirsiniz. Ctrl tuşu ve aynı anda farenin sol tuşuna basılı tutup fareyi kaydırırsanız, görüntüyü de kaydırırsınız.
---
Donatı Hesap Makinesi
Seçilen çap ve aralık için donatı miktarını alan cinsinden hesaplar.
Mantoları göster
Güçlendirme projeleri için manto uygulaması yapılmış elemanları listeler.
Seç
Elemanı data ekranında seçer.
Tüm katlar
Kolonları tüm kat boyunca ekranda listeler.
<<
Bir önceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>>
Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Filtre
Belirli koşullar tanımlayarak sadece o koşulu sağlayan elemanları süzmek için kullanılır.
Betonarme
Eleman betonarmesini tekrar yapar. Betonarme ile donatıya bağlı yönetmelik hesapları da tekrar yapılır. Önemli değişikliklerde betonarme yerine yapı analizini tekrarlamanız daha uygun olabilir.